Het Vlaams Rechtsgenootschap werd opgericht in 1885, met professor Jozef Van Biervliet als drijvende kracht (zie foto). De oudste kring van Leuven verschilde in zijn prille jaren nogal van de faculteitskring vandaag. In oktober 1885, wanneer de eerste periode van de Vlaamse emancipatie volop aan de gang was, werd in Leuven een rondschrijven verspreid waarin de gedachte uiteengezet werd een ‘Vlaamsch Rechtsgenootschap’ op te richten. Het doel was “de Vlaamsche rechtstaal aanleeren, ons Vlaamsche volk recht doen wedervaren op rechterlijk gebied”. Er werd een voorlopige vergadering belegd op 4 november 1885 in herberg ‘De Herderin’ op de Tiensestraat. Een van de stichters schrijft in 1888 dat er een twintigtal aanwezigen waren op deze samenkomst. Het VRG hield zich in deze jaren voornamelijk bezig met besprekingen van juridische literatuur en pleitoefeningen. Bovendien maakten professoren en assistenten deel uit van de vereniging. Onze vereniging organiseerde als het ware de voorloper van de huidige werkcolleges. Het VRG was ook nauw betrokken bij de Vlaamse emancipatiestrijd om het Nederlands een sterkere positie te geven aan de Vlaamse universiteiten, waar het Frans de enige officiële taal was. Als onderdeel van de Vlaamse Beweging was de vervlaamsing van het rechtsleven en de universitaire wereld een belangrijk deel van het kringprofiel.
Op 29 oktober 1924 nam het VRG voor het eerst de vorm van een vzw aan, kort nadat het mogelijk werd om rechtspersonen zonder winstoogmerk op te richten in België. Het doel van de vereniging werd als volgt omschreven in de oprichtingsakte: “de rechtenstudie door middel van de Nederlandsche taal aan de Universiteit Leuven te bevorderen, en namelijk de studenten aan de rechtsgeleerde faculteit (…) behulpzaam te zijn bij de voorbereiding en bij het uitgeven van studies of proefschriften in deze taal, een bibliotheek aan te leggen van rechtsgeleerde uitgaven, rechtsgeleerde verzamelingen tot stand te brengen, rechtsgeleerde werken te verspreiden, enz”. De vzw werd opgericht door tien prominenten die een vooraanstaande rol in de samenleving opnamen doorheen hun leven.
Frans Brusselmans, advocaat, volksvertegenwoordiger, hoogleraar, decaan faculteit rechtsgeleerdheid
Albert Nobels, advocaat, provincieraadslid, gedeputeerde, stafhouder
Prosper Thuysbaert, notaris, provincieraadslid, hoogleraar
Louis Van Bauwel, rechter, hoogleraar
Jozef Van Biervliet, oorspronkelijke stichter van de vereniging, advocaat, hoogleraar
Frans Van Cauwelaert, een van de ‘drie kraaiende hanen’, advocaat, volksvertegenwoordiger, parlementsvoorzitter, minister van staat, toenmalig burgemeester van Antwerpen, mede-oprichter krant ‘De Standaard’ (zie foto)
Aloïs Van de Vyvere, advocaat, minister van staat, eerste minister van België
Emiel Van Dievoet, advocaat, volksvertegenwoordiger, minister, hoogleraar
Alfons Van Hove, kanunnik, hoogleraar
Jozef Verachtert, advocaat, volksvertegenwoordiger, gedeputeerde, burgemeester
De taalkwestie was na de eerste wereldoorlog levendiger dan ooit. In de jaren 1930 kwam dit in een stroomversnelling nadat de Rijksuniversiteit Gent vernederlandst werd. Onder impuls van het VRG volgde Leuven relatief spoedig met, naast Franstalige, voortaan ook Nederlandstalige colleges aan de rechtenfaculteit. In de jaren 1930 tot 1935 werden de eerste cursussen in het Nederlands gedoceerd, zoals Romeins recht en personen- en zakenrecht. Tegen 1935 was de ontdubbeling compleet. Enkel fiscaal recht liet nog wat op zich wachten.
De vervlaamsing van de universiteit en de invoering van onderwijs in de eigen volkstaal zorgden voor een democratiseringsgolf, waardoor ook mensen uit meer bescheiden milieus omhoog konden klimmen op de sociale ladder.
In de jaren 1960 nam het VRG eensgezind positie in bij de kwestie van de splitsing van de Leuvense universiteit en van de hervorming van de rechtenstudies. Het VRG organiseerde geregeld betogingen en steunde professor Zeger Van Hee (zie foto) voluit toen hij voor het eerst faculteitsraden in het Nederlands organiseerde, tegen het geldende reglement in. Professor Van Hee was vanaf 1963 decaan van de oude rechtenfaculteit en zou ook de eerste decaan van de faculteit zijn na de splitsing.
In de jaren ’60 werd de werking van het VRG dan ook verder professioneel uitgebouwd met de taalstrijd als achtergrond. In 1963 werd de eerste editie van de Revue der Rechten georganiseerd. In 1964 werd de cursusdienst opgericht, die de boekenprijs voor de Vlaamse rechtenstudent democratiseerde. De cursusdienst werd georganiseerd omdat het praesidium onder Marc Huybrechts ernaar streefde om van een gezelligheidsvereniging verder uit te groeien naar een “kring die het algemeen fakultair welzijn wil behartigen”. Ook in 1964 werd het eerste balanske gedrukt, een tweewekelijks infokrantje. Dit is de voorloper van de latere (Mini)Balans. Eveneens in 1964 werd het Huis der Rechten opgericht, onafhankelijk van het VRG. Het café fungeerde als een ontmoetingscentrum voor iedereen die met de rechtenfaculteit te maken had.
In 1967 bezette het VRG met 300 studenten de Bibliotheek Rechtsgeleerdheid omdat ze de aandacht wilden vestigen op de gebrekkige installaties van de faculteit. De toenmalige situatie kon volgens hen geen verantwoorde wetenschappelijke vorming waarborgen.
1968 werd het jaar van Leuven Vlaams en het jaar waarin de studenten na jarenlange strijd eindelijk hun plaats in de beslissingsorganen van faculteit en universiteit verkregen. Luc Van den Brande, die in de jaren ’90 minister-president van Vlaanderen zou worden, zat in het VRG en was praeses in deze roerige periode.
Naarmate Leuven Vlaams zich in de jaren 1970 voltrok, ontplooide de vereniging voluit een reeks andere activiteiten om de belangen van de rechtenstudenten te blijven behartigen. Op die manier groeide het VRG uit tot de kring die we vandaag kennen.
In 1977 nam het VRG voor de eerste keer deel aan de 24 urenloop.
In 1978 vond de eerste editie van de Valkfeesten plaats, het slotfeest van de jaarlijkse kiesweek. Enkele grote namen die al hebben opgetreden op de Valkfeesten zijn Wim Soutaer, Clouseau, 2 Fabiola, Get Ready, De Kreuners en Bart Kaëll.
De foto hiernaast dateert van 1979. De redactie van de Balans is vlijtig aan de volgende editie aan het werken. Links een jonge professor Storme, rechts achter de typmachine een jonge professor Haelterman.
In 1984 rommelde het binnen de Algemene Studentenraad (ASR), de toenmalige overkoepelende organisatie van alle kringen. De ASR werd verweten een te eenzijdige politieke mening door te drukken, tegen de wil van de kringen in. VRG, onder praeses Geert Glas, en Ekonomika besloten daarop om zich af te scheuren van de ASR. De afscheuring van VRG werd in een stemming goedgekeurd door 83,59% van de rechtenstudenten. Vele kringen volgden in hun kielzog en richtten parallel aan de ASR een nieuwe overkoepelende organisatie op (KrUL). Zo bestonden er enkele jaren twee overkoepelende organisaties naast elkaar. De KrUL richtte ook een nieuw onafhankelijk studentenblad op (Faze), aangezien Veto als blad van de ASR eveneens uitblonk in eenzijdige berichtgeving.
In 1985 bestond de vereniging 100 jaar. Net in dit jaar werd Ann Elias verkozen tot eerste vrouwelijke praeses van het VRG. Velen zouden daarna in haar voetsporen treden.
In 1986 was Steven Vanackere (die later nog parlementslid, minister en directeur van de Nationale Bank van België werd) als VRG-praeses een voortrekker bij de oprichting van LOKO. Op die manier werd getracht alle Leuvense verenigingen terug onder één overkoepelende vereniging te brengen, nadat het VRG en Ekonomika in ’84 de ASR hadden getorpedeerd. In 2015 vertelde hij nog in : “Ik denk dat ik de naam LOKO heb uitgevonden”. Ook de redactionele lijn van het oude studentenblad werd enigszins aangepast, maar de naam Veto bleef na onderhandelingen behouden. Het pas opgerichte blad ‘Faze’ werd in datzelfde jaar opgeheven.
In 1989 werd een nieuwe vzw opgericht voor het VRG. De oorspronkelijke vzw uit 1924 lijkt doorheen alle chaotische decennia verloren te zijn gegaan. Ook in dat jaar verhuisde de vereniging naar het huidige pand in de Tiensestraat. Opmerkelijk is dat er in 1989 maar liefst drie verschillende ploegen opkwamen tijdens de praesidiumverkiezingen. De laatste keer dat twee serieuze ploegen tegen elkaar opkwamen, is ondertussen van de kiesweek van 2013 geleden.
In 1991 werd het VRG derde op de 24 urenloop. Een resultaat dat daarna nooit meer geëvenaard werd. De prijs voor de mooiste stand haalde het VRG daarentegen meermaals binnen in zijn geschiedenis.
In 2013 werd de Studentenraad KU Leuven (Stura) opgericht als gevolg van de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten. In de Stura worden studenten niet langer per opleiding, kring, of campus vertegenwoordigd, maar zetelen studentenvertegenwoordigers per faculteit. De vier geledingen van onze faculteit verenigden zich daarom in FORS, het ‘Facultair Overlegorgaan van de RechtsgeleerdheidStudenten’. Deze vier geledingen zijn VRG, Crimen, campus KULAK en campus Brussel. Hoewel de Leuvense rechtenstudenten via VRG een ruime meerderheid hebben binnen FORS, worden beslissingen altijd in goede onderlinge verstandhouding genomen.
In 2014 verhuisde de VRG-jobbeurs vanuit de Nieuwe Valk naar de Jubileumzaal in de Universiteitshallen. Dit liet een verdere schaalvergroting en professionalisering toe van onze partnerwerking. Sinds de millenniumwissel is er een groeiende aandacht voor de uitstroombegeleiding van rechtenstudenten, waardoor het VRG steeds meer de professionele belangen van de rechtenstudenten is gaan behartigen. Op die manier probeert onze vereniging de Leuvense rechtenstudenten optimaal te laten doorstromen naar posities waarin zij een meerwaarde kunnen betekenen voor onze samenleving.
De professionalisering van het VRG zette zich verder door en leidde in 2023 tot een nieuwe huisstijl voor de PR-werking onder de noemer VRG Career. De vernieuwing uitte zich op meerdere vlakken. Zo verhuisde de Jobbeurs wederom, dit keer naar de prestigieuze Brabanthal. Ook werden nieuwe concepten zoals de informelere Jobbrunch verder uitgewerkt om onderbelichte juridische carrièremogelijkheden in de kijker te zetten. Te midden de groeiende vraag naar aan aanstormend juridisch talent, tracht het VRG de rechtenstudenten zo goed als mogelijk te begeleiden in hun zoektocht naar de ideale job.
